ÇALIÅžANLARIN TÄ°TREŞİMLE Ä°LGÄ°LÄ° RÄ°SKLERDEN

KORUNMALARINA DAÄ°R YÖNETMELÄ°K

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 22.08.2013/28743

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, çalışanların mekanik titreÅŸime maruz kalmaları sonucu oluÅŸabilecek saÄŸlık ve güvenlik risklerinden korunmalarını saÄŸlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamındaki iÅŸyerlerinde uygulanır.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,

a) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak,

b) 25/6/2002 tarihli ve 2002/44/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bütün vücut titreÅŸimi: Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın saÄŸlık ve güvenliÄŸi için risk oluÅŸturan,özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreÅŸimi,

b) El-kol titreÅŸimi: Ä°nsanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın saÄŸlık ve güvenliÄŸi için risk oluÅŸturan veözellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreÅŸimi,

c) Maruziyet eylem deÄŸeri: Aşıldığı durumda, çalışanın titreÅŸime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren deÄŸeri,

ç) Maruziyet sınır deÄŸeri: Çalışanların bu deÄŸer üzerinde bir titreÅŸime kesinlikle maruz kalmaması gereken deÄŸeri,

ifade eder.

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Maruziyet Sınır DeÄŸerleri ve Maruziyet Eylem DeÄŸerleri

Maruziyet sınır deÄŸerleri ve maruziyet eylem deÄŸerleri

MADDE 5 – (1) Bu YönetmeliÄŸin uygulanması bakımından, maruziyet sınır deÄŸerleri ve maruziyet eylem deÄŸerleri aÅŸağıda verilmiÅŸtir:

a) El-kol titreÅŸimi için;

1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır deÄŸeri: 5 m/s2.

2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem deÄŸeri: 2,5 m/s2.

b) Bütün vücut titreÅŸimi için;

1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır deÄŸeri: 1,15 m/s2.

2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem deÄŸeri: 0,5 m/s2.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ä°ÅŸverenin Yükümlülükleri

Maruziyetin belirlenmesi

MADDE 6 – (1) Ä°ÅŸveren, çalışanların maruz kaldığı mekanik titreÅŸim düzeyini, iÅŸyerinde gerçekleÅŸtirilen risk deÄŸerlendirmesinde ele alır, gerekiyor ise ölçümler yaptırarak mekanik titreÅŸime maruziyeti belirler. Bu ölçümler,20/08/2013 tarihli ve 28741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ä°ÅŸ Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan LaboratuvarlarHakkında YönetmeliÄŸe göre yapılır.

(2) Çalışanın el-kol titreÅŸimine maruziyetinin ölçümü, Ek-1’deki ve bütün vücut titreÅŸimine maruziyetininölçümü Ek-2’deki 2 nci maddeye uygun olarak yapılır.

(3) Mekanik titreÅŸime maruziyet düzeyi deÄŸerlendirilirken aÅŸağıdakiler dikkate alınır:

a) Kullanılan ekipmanla yapılan çalışmalardan elde edilen gözlem sonuçları.

b) Ekipmanın üreticisinden elde edilecek bilgi de dahil olmak üzere, ekipmanda veya ekipmanın kullanıldığı özel koÅŸullarda oluÅŸabilecek titreÅŸimin büyüklüÄŸü hakkındaki bilgiler.

(4) Üçüncü fıkradaki deÄŸerlendirme özel aygıt ve uygun yöntem kullanılarak yapılacak ölçüm yerine geçmez.

(5) DeÄŸerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiÄŸinde kullanılmak ve denetimlerde gösterilmek üzere uygun birÅŸekilde saklanır.

Risk deÄŸerlendirmesi

MADDE 7 – (1) Ä°ÅŸveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanarak yürürlüÄŸe giren Ä°ÅŸSaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Risk DeÄŸerlendirmesi YönetmeliÄŸi uyarınca iÅŸyerinde gerçekleÅŸtirilen risk deÄŸerlendirmesinde, mekanik titreÅŸimden kaynaklanabilecek riskleri deÄŸerlendirirken aÅŸağıda belirtilen hususlara özel önem verir;

a) Aralıklı titreÅŸim veya tekrarlanan ÅŸoklara maruziyet de dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine,

b) Maruziyet sınır deÄŸerleri ve maruziyet eylem deÄŸerlerine,

c) BaÅŸta özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar olmak üzere tüm çalışanların saÄŸlık ve güvenliklerine olan etkilerine,

ç) Mekanik titreÅŸim ile çalışma ortamı arasındaki veya mekanik titreÅŸim ile diÄŸer iÅŸ ekipmanları arasındaki etkileÅŸimlerin, çalışanların saÄŸlık ve güvenliÄŸine olan dolaylı etkisine,

d) Ä°ÅŸ ekipmanlarının mekanik titreÅŸim düzeyi hakkında, ilgili mevzuat uyarınca imalatçılardan saÄŸlanan bilgilere,

e) Mekanik titreÅŸime maruziyet düzeyini azaltacak ÅŸekilde tasarlanmış alternatif bir iÅŸ ekipmanının bulunup bulunmadığına,

f) Bütün vücut titreÅŸimine maruziyetin, iÅŸverenin sorumluluÄŸundaki normal çalışma saatleri dışında da devam edip etmediÄŸine,

g) DüÅŸük sıcaklık gibi özel çalışma koÅŸullarına,

ÄŸ) SaÄŸlık gözetiminden elde edilen uygun en güncel bilgilere.

Maruziyetin önlenmesi veya azaltılması

MADDE 8 – (1) Riskler ile kaynağında mücadelenin uygulanabilirliÄŸi ve teknik geliÅŸmeler dikkate alınarak, mekanik titreÅŸime maruziyetten kaynaklanabilecek riskler kaynağında yok edilir veya en aza indirilir.

(2) Maruziyetin önlenmesi veya azaltılmasında 6331 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyulur.

(3) Bu YönetmeliÄŸin 5 inci maddesinde belirtilen maruziyet eylem deÄŸerlerinin aşıldığının tespit edilmesi halinde; iÅŸveren, mekanik titreÅŸime ve yol açabileceÄŸi risklere maruziyeti en aza indirmek için özellikle aÅŸağıdaki hususları dikkate alarak teknik ve organizasyona yönelik önlemleri içeren bir eylem planı oluÅŸturur ve uygulamaya koyar:

a) Mekanik titreÅŸime maruziyeti azaltan baÅŸka çalışma yöntemlerini seçmek.

b) Yapılan iÅŸ göz önünde bulundurularak, mümkün olan en düÅŸük düzeyde titreÅŸim oluÅŸturan, ergonomik tasarlanmış uygun iÅŸ ekipmanını seçmek.

c) TitreÅŸime maruziyeti azaltmak için bütün vücut titreÅŸimini etkili bir biçimde azaltan oturma yerleri, el-kol sistemine aktarılan titreÅŸimi azaltan el tutma yerleri ve benzeri yardımcı ekipman saÄŸlamak.

ç) Ä°ÅŸyeri, iÅŸyeri sistemleri ve iÅŸ ekipmanları için uygun bakım programları uygulamak.

d) Ä°ÅŸyerini ve çalışma ortamını uygun ÅŸekilde tasarlamak ve düzenlemek.

e) Mekanik titreÅŸime maruziyetlerini azaltmak amacıyla, iÅŸ ekipmanını doÄŸru ve güvenli bir ÅŸekilde kullanmalarıiçin çalışanlara gerekli bilgi ve eÄŸitimi vermek.

f) Maruziyet süresi ve düzeyini sınırlandırmak.

g) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerini düzenlemek.

ÄŸ) Mekanik titreÅŸime maruz kalan çalışana soÄŸuktan ve nemden koruyacak giysi saÄŸlamak.

(4) Ä°ÅŸveren; bu YönetmeliÄŸe göre alınacak önlemlerin, 6331 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumlarına uygun olmasını saÄŸlar.

Maruziyetin sınırlandırılması

MADDE 9 – (1) Çalışanın maruziyeti, hiçbir koÅŸulda bu YönetmeliÄŸin 5 inci maddesinde belirtilen maruziyetsınır deÄŸerlerini aÅŸmayacaktır. Bu Yönetmelikte belirtilen tüm kontrol tedbirlerinin alınmasına raÄŸmen, maruziyet sınır deÄŸerinin aşıldığının tespit edildiÄŸi durumlarda, iÅŸveren;

a) Maruziyeti, maruziyet sınır deÄŸerinin altına indirmek üzere gerekli olan tedbirleri derhal alır.

b) Maruziyet sınır deÄŸerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun tekrarını önlemek amacıyla, koruma veönlemeye yönelik gerekli tedbirleri alır.

Çalışanların bilgilendirilmesi ve eÄŸitimi

MADDE 10 – (1) Ä°ÅŸveren; iÅŸyerinde mekanik titreÅŸime maruz kalan çalışanların veya temsilcilerinin, iÅŸyerinde gerçekleÅŸtirilen risk deÄŸerlendirmesi sonuçları ve özellikle de aÅŸağıdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eÄŸitilmelerini saÄŸlar;

a) Mekanik titreÅŸimden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza indirmek amacıyla alınan önlemler,

b) Bu YönetmeliÄŸin 5 inci maddesinde belirtilen maruziyet sınır deÄŸerleri ve maruziyet eylem deÄŸerleri,

c) Mekanik titreÅŸimden kaynaklanabilecek risklerin deÄŸerlendirilmesi ve ölçüm sonuçları ile kullanılan iÅŸekipmanlarından kaynaklanabilecek yaralanmalar,

ç) Mekanik titreÅŸime baÄŸlı yaralanma belirtilerinin niçin ve nasıl tespit edileceÄŸi ve bildirileceÄŸi,

d) Ä°lgili mevzuata göre, çalışanların hangi ÅŸartlarda saÄŸlık gözetimine tabi tutulacağı,

e) Mekanik titreÅŸime maruziyeti en aza indirecek güvenli çalışma uygulamaları.

Çalışanların görüÅŸlerinin alınması ve katılımlarının saÄŸlanması

MADDE 11 – (1) Ä°ÅŸveren, 6331 sayılı Kanuna göre bu YönetmeliÄŸin kapsadığı konular ile ilgili çalışanların veya temsilcilerinin görüÅŸlerini alır ve katılımlarını saÄŸlar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SaÄŸlık Gözetimi ve Özel KoÅŸullar

SaÄŸlık gözetimi

MADDE 12 – (1) Mekanik titreÅŸime maruziyet sonucu ortaya çıkabilecek saÄŸlık sorunlarının önlenmesi ve erken tanı amacıyla, iÅŸveren;

a) Çalışanların aÅŸağıdaki koÅŸullarda saÄŸlık gözetimine tabi tutulmalarını saÄŸlar:

1) 6331 sayılı Kanunun 15 inci maddesi ve ilgili mevzuat hükümlerine göre gereken durumlarda.

2) Ä°ÅŸyerinde gerçekleÅŸtirilen risk deÄŸerlendirmesi sonuçlarına göre gerektirmesi halinde.

3) Bu Yönetmelikte belirtilen maruziyet eylem deÄŸerlerini aÅŸan mekanik titreÅŸime maruziyetin olduÄŸu her durumda.

b) SaÄŸlık gözetimi sonuçlarını dikkate alarak, gerekli koruyucu önlemleri alır.

(2) SaÄŸlık gözetimi, aÅŸağıdakilere uygun olarak yürütülür;

a) SaÄŸlığa zararlı bir etki ya da belirli bir hastalık ile maruziyet arasında bir iliÅŸki olduÄŸu tespit edilebildiÄŸi durumlarda çalışanların titreÅŸime maruziyeti,

b) Hastalığın veya etkilenmenin çalışanın özel çalışma koÅŸullarından ortaya çıkma ihtimalinin olması,

c) Hastalık veya etkilenmenin saptanması için geçerli yöntemlerin bulunduÄŸu durumlar.

(3) SaÄŸlık gözetimi sonucunda, çalışanda mekanik titreÅŸime maruz kalmanın sonucu olarak tanımlanabilir bir hastalık veya olumsuz bir saÄŸlık etkisi saptanması halinde:

a) Çalışan, iÅŸyeri hekimi tarafından kendisi ile ilgili sonuçlar hakkında bilgilendirilir. Çalışanların özellikle,maruziyetin sona ermesinin ardından yapılacak saÄŸlık gözetimi ile ilgili bilgi ve önerileri alması saÄŸlanır.

b) Ä°ÅŸveren, tıbbi gizlilik dikkate alınarak, saÄŸlık gözetiminde saptanan dikkate deÄŸer bulgular hakkında bilgilendirilir.

c) Ä°ÅŸveren;

1) Ä°ÅŸyerinde yapılan risk deÄŸerlendirmesini gözden geçirir,

2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri gözden geçirir,

3) Çalışanın titreÅŸime maruz kalmayacağı baÅŸka bir iÅŸte görevlendirilmesi de dahil, riskleri önlemek veya azaltmak için gerekli tüm tedbirleri alır,

4) Benzer biçimde maruz kalan çalışanların saÄŸlık durumunun gözden geçirilmesi için düzenli bir saÄŸlık gözetiminin uygulanmasını saÄŸlar. Böyle durumlarda iÅŸyeri hekimi, maruz kalan çalışanlar için tıbbi muayene isteyebilir.

Özel koÅŸullar

MADDE 13 – (1) Bu YönetmeliÄŸin uygulanması bakımından özel koÅŸullar aÅŸağıda belirtilmiÅŸtir:

a) Deniz ve hava taşımacılığında; çalışanların saÄŸlık ve güvenliÄŸinin korunmasıyla ilgili genel ilkelere uyulmasıkoÅŸuluyla, bütün vücut titreÅŸimi bakımından, iÅŸin ve iÅŸyerinin özellikleri açısından, alınan tüm teknik ve idari önlemlere raÄŸmen maruziyet sınır deÄŸerlerine uyulmasının mümkün olmadığı koÅŸullarda, bu YönetmeliÄŸin 9 uncu maddesi uygulanmaz.

b) Çalışanın mekanik titreÅŸim maruziyetinin genellikle 5 inci maddede belirtilen maruziyet eylem deÄŸerlerinin altında olduÄŸu ama zaman zaman belirgin deÄŸiÅŸiklikler gösterdiÄŸi ve maruziyet sınır deÄŸerini aÅŸtığı durumlarda, bu YönetmeliÄŸin 9 uncu maddesi uygulanmaz. Bu durumda; 40 saatlik ortalama maruziyet deÄŸeri, maruziyet sınır deÄŸerinden düÅŸük olmalı ve çalışma ortamındaki farklı kaynakların neden olacağı toplam riskin, maruziyet sınır deÄŸerine ulaşıldığında oluÅŸabilecek riskten daha az olduÄŸu kanıtlanmalıdır.

c) Yukarıda (a) ve (b) bentlerinde belirtilen uygulamaya, özel koÅŸullar dikkate alınarak ortaya çıkan risklerin en aza indirildiÄŸinin ve ilgili çalışanların uygun saÄŸlık gözetimine tabi tutulduklarının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iÅŸ müfettiÅŸlerince tespit edilmesi halinde dört yıl için izin verilebilir. Mevcut durum, iyileÅŸtirici koÅŸullar en kısa sürede saÄŸlanarak ortadan kaldırılır.

BEŞİNCÄ° BÖLÜM

ÇeÅŸitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 14 – (1) 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan TitreÅŸim YönetmeliÄŸi yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.

Yürütme

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

 

 

EK 1

EL – KOL TÄ°TREŞİMÄ°

1. Maruziyetin deÄŸerlendirilmesi

El-kol titreÅŸiminde maruziyet düzeyinin deÄŸerlendirilmesi sekiz saatlik bir referans döneme A(8) normalizeedilen günlük maruziyet deÄŸerinin hesaplanmasına dayalı olarak,   frekans ağırlıklı ivme deÄŸerlerinin karelerinin toplamının (rms) (toplam deÄŸer) kare kökü olarak ifade edilen, TS EN ISO 5349-1 “Mekanik TitreÅŸim – KiÅŸilerin Maruz Kaldığı Elle Ä°letilen TitreÅŸimin Ölçülmesi ve DeÄŸerlendirilmesi-Bölüm 1: Genel Kurallar” ile TS EN ISO 5349-2“Mekanik TitreÅŸim – KiÅŸilerin Maruz Kaldığı, Elden Vücuda Ä°letilen TitreÅŸimin Ölçülmesi ve DeÄŸerlendirilmesi –Bölüm 2: Ä°ÅŸyerlerinde Ölçme Yapmak için Pratik Kılavuz” standartlarına ve bu standartların en güncel hallerine göre yapılır.

2. Ölçüm

Bu YönetmeliÄŸin 6 ncı maddesine göre yapılan ölçümde aÅŸağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) Kullanılan yöntemler mekanik titreÅŸime maruz kalan çalışanların kiÅŸisel maruziyetini belirleyebilecek nitelikte olacaktır.

b) TS EN ISO 5349-1 ve 2 standartlarına ve bu standartların en güncel hallerine göre, kullanılan cihazlar ve yöntemler, ölçülecek mekanik titreÅŸimin karakteristiÄŸine, çevresel etkilere ve ölçüm aygıtlarının özelliklerine uyumlu olacaktır.

c) Çift elle kullanılan aygıtlarda, ölçümler her el için ayrı ayrı yapılacaktır. Maruziyet, her iki eldeki en yüksek deÄŸer esas alınarak belirlenecek ve diÄŸer el ile ilgili bilgiler de verilecektir.

3. EtkileÅŸim

Mekanik titreÅŸim, elle yapılan ölçümleri veya göstergelerin okunmasını etkiliyor ise bu YönetmeliÄŸin 7 ncimaddesi birinci fıkrasının (ç) bendi dikkate alınacaktır.

4. Dolaylı riskler

Mekanik titreÅŸim özellikle yapıların dayanıklılığını veya baÄŸlantı yerlerinin güvenliÄŸini etkiliyor ise bu YönetmeliÄŸin 7 nci maddesi birinci fıkrasının (ç)  bendi dikkate alınacaktır.

5. KiÅŸisel koruyucular

El-kol titreÅŸimine karşı kullanılan kiÅŸisel koruyucu donanım, bu YönetmeliÄŸin 8 inci maddesinin üçüncüfıkrasında belirtilen önlemler ile ilgili eylem planına dahil edilebilir.

 

 

EK 2

BÜTÜN VÜCUT TÄ°TREŞİMÄ°

1. Maruziyet deÄŸerlendirmesi

Bütün vücut titreÅŸiminde maruziyet düzeyinin deÄŸerlendirilmesi, günlük maruziyet deÄŸerinin hesaplanmasına dayalı olarak sekiz saatlik dönemde A(8) sürekli ivme eÅŸdeÄŸeri cinsinden tanımlanan en yüksek (rms) deÄŸeri olarak hesaplanan, TS EN 1032+A1:2011 “Mekanik TitreÅŸim – TitreÅŸim Emisyon DeÄŸerinin Belirlenmesi Amacıyla Hareketli Makinelerin Deneye Tabi Tutulması” ile TS ISO 2631-1 “Mekanik TitreÅŸim ve Åžok-Tüm Vücut TitreÅŸime Maruz Kalma DeÄŸerlendirilmesi-Bölüm 1:Genel Kurallar” standartlarına ve bu standartların en güncel hallerine göre yapılır.

Deniz taşımacılığında, 1 Hz`in üzerindeki titreÅŸimler deÄŸerlendirmeye alınacaktır.

2. Ölçüm

Bu YönetmeliÄŸin 6 ncı maddesine göre yapılan ölçümde kullanılan yöntemler, söz konusu mekanik titreÅŸime maruz kalan çalışanların kiÅŸisel maruziyetini belirleyebilecek nitelikte olacaktır. Kullanılan yöntemler; ölçülecek mekanik titreÅŸimin özelliklerine, çevresel etkilere ve ölçüm aygıtlarının özelliklerine uygun olacaktır.

3. EtkileÅŸim

Mekanik titreÅŸim, elle yapılan ölçümleri veya göstergelerin okunmasını etkiliyor ise bu YönetmeliÄŸin 7 ncimaddesi birinci fıkrasının (ç) bendi dikkate alınacaktır.

4. Dolaylı riskler

Mekanik titreÅŸim özellikle yapıların dayanıklılığını veya baÄŸlantı yerlerinin güvenliÄŸini etkiliyor ise bu YönetmeliÄŸin 7 nci maddesi birinci fıkrasının (ç) bendi dikkate alınacaktır.

5. Maruziyetin kapsamı

Özellikle, yapılan iÅŸin doÄŸası gereÄŸi çalışanın, iÅŸverenin gözetimindeki dinlenme tesislerinden yararlandığıyerlerde, bu YönetmeliÄŸin 7 nci maddesi birinci fıkrasının (f) bendi uygulanacaktır. Bu tesislerdeki bütün vücut titreÅŸimi, "zorunlu haller" dışında kullanım amaçlarına ve koÅŸullarına uygun düzeye indirilecektir.